زمین شناسی سرب و روی

چگونگی تشکیل کانسارهای سرب و روی:
امروزه در رده بندی کانسارها بیشتر به خاستگاه و شرایط تشکیل آنها توجه می شود. با این وجود رده بندی های متعددی تاکنون ارائه شده که هر یک از آنها مورد قبول عده ای از زمین شناسان اقتصادی می باشد.
در رده بندی نیگلی (Niggli ) کانسارها بطور کلی به دو دسته نفوذی و خروجی تقسیم بندی شده و سرب، روی و نقره در دسته کانسارهای نفوذی گرمابی جای گرفته اند. اشنایدرون ( Achneiderhohn) کانسارها را به چهار گروه نفوذی، ماگمایی، پنوماتولیتی، گرمابی و کانسارهای حاصل از گازها و بخارات درونی راه یافته به مناطق سطحی تقسیم بندی کرده است و در این میان سرب، روی و نقره در دسته کانسارهای گرمابی قرار گرفته اند. سمیرنوف نیز کانسارها را از نظر خصوصیات ژنتیکی به صورت (کانسارها با خاستگاه درونی/ کانسارها با خاستگاه بیرونی / کانسارهای دگرگونی )تقسیم کرده است.

در مورد کانی شناسی و پاراژنز کانسارهای سرب و روی ایران، بجز کارهای موضعی و پراکنده که فقط در مورد بعضی از معادن انجام شده است. تنها کار تحقیقاتی کامل توسط آقای بورنل در سال 1347 انجام شده است. مطالعات آقای بورنل شامل چهار منطقه بشرح ذیل است.

1- کانسارهای ناحیه اصفهان-اراک
2- کانسارهای ناحیه انارک- یزد
3- کانسارهای ناحیه طبس- فردوس
4- کانسارهای آذربایجان و البرز (انگوران)

کانسارهای بررسی شده در چهار ناحیه بالا از نظر پاراژنز می تواندبه چهار تیپ تقسیم شود:

1- کانسارهای دارای کانیهای اسفالریت، گالن، پیریت، کالکوپیریت، مزوترمال.
2- کانسارهای دارای کانیهای اسفالریت، گالن، پیریت، کالکوپیریت،بدون کانیهای مزوترمال.
3- کانسارهای گالن و اسفالریت که گاهی یکی از آنها بیشتر است و یا فقط یکی از آنها وجود دارند. در این کانسارها فرعی وجود ندارد.
4- کانسارهای گالن که ممکن است اسفالریت به همراه داشته باشد با گانگ سیلیسی،فلوریتی، باریتی.